روش های پیشگیری از مصرف مجدد و بازگشت به اعتیاد

بازگشت اعتیاد اتفاق رایجی است که ب صورت تدریجی و در سه مرحله رخ می دهد. شناخت این مراحل، علائم و نشانه ها کمک می کنند تا جلوی بازگشت اعتیاد را بگیرند.برای اینکه بتوانید از مصرف مجدد دخانیات و مواد مخدر جلوگیری کنید، باید فرایند سه مرحله بازگشت اعتیاد، علائم، دلایل و تکنیک های جلوگیری و پیشگیری را بشناسید. در این مطلب این موارد را به طور کامل توضیح خواهیم داد.

بازگشت اعتیاد (Addiction Relapse) برخلاف نظر برخی افراد، پدیده ای رایج است که به شکل تدریجی در سه مرحله رخ می دهد. یکی از مهمترین دغدغه ها و ترس هایی که افراد در حین و پس از ترک اعتیاد با آن مواجه هستند، خطر بازگشت و مصرف مجدد مواد مخدر است. این پروسه به قدری رایج و جدی است که برخی افراد تا اتمام فرایند ترک مواد مخدر، شاید چندین بار عود مصرف مواد مخدر داشته باشند.
برای اینکه بتوانید از مصرف مجدد دخانیات و مواد مخدر جلوگیری کنید، باید فرایند سه مرحله بازگشت اعتیاد، علائم، دلایل و تکنیک های جلوگیری و پیشگیری را بشناسید. در این مطلب این موارد را به طور کامل توضیح خواهیم داد.

بازگشت اعتیاد و احساس شرمساری شدید

مراحل بازگشت اعتیاد

چرا باید با مراحل بازگشت اعتیاد و همینطور وسوسه مصرف مواد آشنا باشید؟ بسیاری از خانواده ها و افرادی که وارد فرایند ترک مواد مخدر در کلینیک ترک اعتیاد می شوند، اطلاعات درستی از چالش ها و مشکلات این پروسه ندارند. بد نیست بدانید که بخاطر همین بی اطلاعی و نداشتن اطلاعات صحیح، حدود 70% کسانی که اعتیاد را ترک می کنند، مجددا گرایش به مصرف مواد مخدر پیدا می کنند. از طرفی در زنان بخاطر انگ جامعه بر روی آنها و فشارهای بسیار بیشتری که متحمل می شوند، نرخ بازگشت به اعتیاد تا 19 برابر بیشتر است. به همین دلیل شناخت کامل این پروسه و آشنایی با آن به شما و همچنین خانواده ها کمک می کند تا با آمادگی کامل قدم در این راه بگذارند. شروع وسوسه مصرف مواد مخدر و بازگشت اعتیاد در طی سه مرحله رخ می دهد که در ادامه توضیح داده ایم:

بازگشت تدریجی اعتیاد در طی 3 مرحله رخ می دهد

بازگشت عاطفی (Emotional Relapse):

اولین فاز و مرحله وسوسه شدن برای مصرف مواد مخدر، بازگشت عاطفی است که فرد، به طور جدی در مورد مصرف مواد مخدر فکر نمی کند. اما احساسات و رفتارها حاکی از میل باطنی آنها برای مصرف مجدد ماده مخدر است. برخی از مهمترین علائم بازگشت اعتیاد در مرحله اول یا بازگشت عاطفی عبارتند از:

سرکوب کردن احساسات؛
امتناع از رفتن به جلسات مشاوره و گروه درمانی؛
امتناع کردن از حضور در جمع فامیل و آشنایان؛
کاهش اشتها و بهم خوردن عادت خواب؛
متمرکز شدن روی مشکلات سایر مردم برای نپرداختن و فرار کردن از مشکلات شخصی؛
عدم کنترل اضطراب، خشم یا سایر احساسات مشکل آفرین؛
کاهش تحمل و صبر؛
حالت تدافعی داشتن؛
تغییر خلق و خلو

اقدامات لازم جهت پیشگیری از عود اعتیاد در فاز اول بازگشت اعتیاد بسته به نوع شخص، مدت زمان درگیر شدن در این فاز و سایر عوامل متفاوت هستند. اما به طور کلی پزشکان و مشاوران ما در کلینیک ترک اعتیاد تهران پاک توصیه می کنند که فورا رفتا و رویه خودتان را تغییر دهید. اگر اضطراب و استرس زیادی دارید با تکنیک های تنفس عمیق بر آن غلبه کنید. انکار کردن حالتی است که برای افراد درگیر در بازگشت عاطفی، بسیار رایج است پس خانواده ها باید سعی کنند با حفظ آرامش، مسیر درست اولیه را مجددا ترسیم کنند. در صورتی که افراد مدت تقریبا طولانی در این فاز بوده باشند، احساس ناخوشی، نارضایتی، بی خوابی و تحریک پذیری و حساسیت نسبت به هر رفتاری خواهند داشت. حتی ممکن است بخاطر ترس قضاوت شدن و رفتار نامناسب خانواده، احساس واقعی خود را بروز ندهند. به همین دلیل افراد باید در این حالت تمامی احساسات خود را بیان کند تا بتواند به کمک پزشک و مشاوره تخصصی، از این مرحله خارج شود.

مراحل بازگشت اعتیاد

بازگشت ذهنی (Mental Relapse):

فاز دوم بازگشت اعتیاد، بازگشت ذهنی است. در صورتی که فاز قبلی به خوبی و به موقع شناسایی نشود و اقدامات لازم صورت نگیرد، افراد وارد فاز دوم بازگشت اعتیاد می شوند که همان بازگشت ذهنی است. در این مرحله جنگ و نزاع درونی شدیدی در ذهن فرد رخ می دهد و ممکن است هر لحظه وارد فاز سوم بازگشت اعتیاد شود. منظور از جنگ و کشمکش درونی این است که دو بخش ترغیب کننده و سرکوب کننده برای مصرف مواد مخدر در ذهن فرد فعال می شوند. هر چقدر این مرحله دیرتر شناسایی شود و اقدامات پیشگیرانه برای جلوگیری از مصرف مواد مخدر و بازگشت اعتیاد انجام شود، خطر بروز اعتیاد مجدد بیشتر خواهد شد. با اینکه در طی دوره ترک اعتیاد، از همان مراحل ابتدایی درمان مثل سم زدایی فوق سریع، افکار و وسوسه های درونی مختلف برای بازگشت اعتیاد و مصرف مواد وجود دارند و طبیعی است؛ اما افکاری که در مرحله بازگشت ذهنی وجود دارند بسیار خطرناک هستند و احتمال عملی شدن آنها بالاست.
برخی از مهمترین علائم بازگشت اعتیاد از نوع بازگشت ذهنی عبارتند از:

گرایش و تمایل زیاد به مصرف مواد مخدر از نوع فیزیکی و روانی؛
فکر کردن به مکان ها، افراد و هر چیزی که مرتبط با مصرف مواد مخدر در گذشته بوده است؛
ارتباط برقرار کردن با افرادی که هنوز مواد مصرف می کنند؛
دست کم گرفتن عوارض و پیامدهای مصرف مواد مخدر؛
گول زدن خود مبنی بر مصرف کنترل شده مواد مخدر مثلا یک یا دو بار در سال و تصور بی ضرر بودن این رویه؛
فکر کردن به روش های کنترل بهتر اعتیاد به مواد مخدر؛
تصور بازگشت اعتیاد و مصرف مواد در حالت های جدید؛

راه های جلوگیری از مصرف مجدد مواد مخدر در فاز بازگشت ذهنی عبارتند از:

مرور پیامد مصرف مواد مخدر: کسانی که فکر می کنند بازگشت اعتیاد و مصرف مجدد آن می تواند کاملا کنترل شده و حتی تفریحی باشد باید به این فکر کنند که با هر بار مصرف مجدد مواد مخدر، کنترل آن دشوارتر و حتی غیر ممکن می شود. عوارض و پیامدهای این کار باید در نظر گرفته شود تا با دلایل منطقی بتوانند جلوی بازگشت اعتیاد را بگیرند
مشاوره با پزشک و روانشناس: در این مواقع برای پیشگیری از مصرف دخانیات، باید فورا با پزشک و روانشناس کلینیک ترک اعتیاد مورد اعتمادتان صحبت کنید. با این کار می توانید راهنمایی اصولی و علمی دریافت کنید و بر احساسات و تفکرات خود غلبه نمایید.
30 دقیقه تحمل کنید: تکنیک 30 دقیقه برای پیشگیری از گرایش به مصرف مواد مخدر در جهان بسیار معروف است. طبق این تکنیک، گرایشات و وسوسه های ذهنی برای مصرف دخانیات و مواد مخدر بین 15 تا 30 دقیقه طول می کشند. این مدت زمان برای کسی که هر لحظه در حال بمباران فکری است زمان زیادی به نظر می رسد اما اگر با سرگرم کردن، ورزش کردن، پیاده روی و حواس پرتی های مختلف، بتوانید 15 تا 30 دقیقه مقاومت کنید، این احساسات درونی فروکش خواهند کرد.
از تکنیک های ریلکسیشن و مدیتیشن استفاده کنید: ریلکسیشن یکی از بهترین راه های جلوگیری از مصرف مواد مخدر و در نتیجه بازگشت اعتیاد در فاز دوم است. در واقع با این تکنیک، اضطراب، استرس و فشار درونی خود را خالی می کنید.

بازگشت فیزیکی (Physical Relapse):

چنانچه افکار و وسوسه های مصرف مواد مخدر که در مراحل بازگشت عاطفی و سپس بازگشت ذهنی بروز پیدا می کنند، برطرف نشوند یا اقدامات لازم در جهت پیشگیری آنها انجام نگیرد، خیلی زود اعتیاد به مواد مخدر ایجاد خواهد شد. در این مواقع بهترین راهکار مراجعه به کلینیک ترک اعتیاد حرفه ای است تا اقدامات درمانی و ترک اعتیاد مثل سم زدایی فوق سریع طبق تشخیص و تجویز پزشک صورت گیرند.

دلایل بازگشت اعتیاد بسیار گسترده و متنوع است

دلایل بازگشت اعتیاد بسیار گسترده و متنوع است

دلایل بازگشت اعتیاد و ایجاد وسوسه های درونی

مزمن بودن بیماری اعتیاد حتی وقتی علائم و روند درمان کاملا تحت کنترل باشد، به معنی حذف کامل علائم و وسوسه های درونی برای مصرف مواد مخدر نیست. همانطور که گفتیم برخی افراد در حین ترک اعتیاد در کلینیک و حتی بعد از آن، در بازه های زمانی مختلف دچار گرایشات مختلفی می شوند که آنها را نسبت به مصرف مواد مخدر ترغیب می کند.
شناخت دلایل و عوامل مؤثر در مصرف مواد مخدر بعد از ترک اعتیاد یا در ضمن گذراندن دوره ترک در کلینیک، کمک می کند اقدامات پیشگیرانه به شکل اصولی و در موقع مناسب انجام گیرند. با این کار جلوی بسیاری از عوارض و پیامدهای مصرف مواد مخدر گرفته خواهد شد. در ادامه به توضیح دلایل بازگشت اعتیاد و عوامل ایجاد کننده آن می پردازیم:

عوامل محیطی و فیزیکی:

منظور از این عوامل فاکتورهای مختلف مثل افراد، مکان ها و مواردی هستند که افراد مختلف را نسبت به مصرف نوشیدنی و مواد مخدر ترغیب می کنند. به عنوان مثال می توان به دلایل و عوامل زیر اشاره کرد:

در تماس بودن با افرادی که هنوز مواد مخدر مصرف می کنند؛
حضور در جشن هایی که مصرف مواد مخدر یک رفتار عادی محسوب می شود؛
دیدن لوازم و وسایلی که مرتبط با مصرف مواد مخدر و اعتیاد هستند؛
قطع مصرف یکباره داروهایی که پزشک برای جلوگیری از بازگشت اعتیاد و علائم ترک تجویز کرده است؛
نبود حمایت کافی از سوی خانواده یا مراقبت های لازم بعد از ترک اعتیاد (اهمیت نقش خانواده در مصرف مواد مخدر)

عوامل ذهنی:

خیلی از افرادی که در دوره ریکاوری پس از ترک اعتیاد هستند، افکار و احساسات و رفتارهایی در آنها شکل می گیرد که نسبت به بازگشت اعتیاد و مصرف مواد مخدر شکننده و سست عنصر می شوند. این موارد که از جمله دلایل مهم در بازگشت به دوران اعتیاد محسوب می شوند عبارتند از:

شکل گیری و عدم رفع افکار و احساساتی مثل خشم، ترس، تردید نسبت به خود و رنجش خاطر
تجربیات استرس آور و خستگی شدید مرتبط با محیط کار، خانواده یا سایر مسئولیت های فردی و اجتماعی؛
تروما یا شرایط عصبی کننده و
بیماری های ذهنی، روانی و عاطفی درمان نشده مثل اضطراب و افسردگی.

عوامل بیولوژیکی:

برخی از دلایل بازگشت اعتیاد، دلایل بیولوژیکی و حتی ژنتیکی دارند. مهمترین این عوامل و دلایل عبارتند از:

درد بدنی ناشی از بیماری های مختلف؛
تصادفات یا جراحات ناشی از درد و ناراحتی بدن؛
عفونت هایی که همراه با ضعف و درد عمومی و شدید بدن هستند.

عوامل متفرقه:

برخی از دلایل و عواملی که در بازگشت مجدد فرد به دوره اعتیاد و مصرف مواد مخدر نقش دارند، در هیچ کدام از دسته بندی های گفته شده نمی گنجند. بر همین اساس به عنوان عوامل متفرقه بیان می کنیم:

انتظارات نابجا و غلط در مورد ریکاوری و ترک اعتیاد و بیش از حد توان واقعی خود که منجر به دلسردی و گرایش مجدد به مواد مخدر می شوند؛
ترس ناشی از فرایند ترک اعتیاد که کاملا طبیعی است یکی از دلایل بازگشت اعتیاد در افراد است. در این شرایط ترس ناشی از نتیجه نگرفتن و دست پیدا نکردن به اهداف و انتظارات منطقی که در ابتدای فرایند متصور شده اید، عامل اصلی برای ترغیب فرد به مصرف مجدد مواد مخدر است.

تکنیک ها و راه های جلوگیری از بازگشت اعتیاد

بازگشت و عود بیماری کاملا طبیعی است و بازگشت اعتیاد هم از این قاعده مستثنی نخواهد بود. تا اینجا با مراحل، علائم و دلایل بروز افکار مختلف برای مصرف مجدد مواد مخدر و شروع دوباره اعتیاد بررسی کردیم. در ادامه قصد داریم از زبان پزشکان متخصص و حرفه ای کلینیک ترک اعتیاد تهران پاک، روش های جلوگیری از بازگشت اعتیاد را توضیح دهیم:

انتخاب بهترین کلینیک ترک اعتیاد برای شروع پروسه درمانی که کاملا متناسب با شرایط شما شخصی سازی شده اهمیت بسیار بالایی دارد؛
در تمامی برنامه ها و جلسات درمانی که پزشک کلینیک ترک اعتیاد تدوین نموده باید شرکت کنید؛
در تمامی برنامه ها و جلسات مراقبتی پس از ترک اعتیاد در تهران حضور پیدا کنید؛
شبکه ای از افراد با وضعیت مشابه ایجاد کرده و تجربیات خود را به اشتراک بگذارید که گروه درمانی نمونه بارز آن است؛
پزشک متخصص و حاذق اهمیت بالایی دارد که خوشبختانه در کلینیک ترک اعتیاد مفتخر هستیم که بهترین پزشکان و روانپزشکان آماده خدمات رسانی هستند؛
در برنامه های 12 مرحله ای درمان و ترک اعتیاد شرکت کنید؛
عوامل و دلایل تحریک کننده افکار وسوسه انگیز برای بازگشت اعتیاد را شناسایی و با آنها مقابله کنید؛
ورزش کردن را حتما در برنامه روتین روزانه خودتان قرار دهید

کلینیک ترک اعتیاد تهران پاک همراه شما تا ترک و بهبودی کامل
کلینیک ترک اعتیاد تهران پاک از طریق همکاری با پزشکان و مشاورین حرفه ای و فراهم کردن مکانی آرام و بدون عوامل وسوسه کننده، یکی از بهترین مراکز ترک اعتیاد کشور محسوب می گردد. شما از همان ابتدا تا انتهای دوره ترک اعتیاد و حتی پس از آن مراقبت های اختصاصی دریافت خواهید کرد. برای دریافت اطلاعات بیشتر می توانید با کارشناسان این مجموعه تماس بگیرید.