سم زدایی سریع ، سم زدایی فوق سریع

انواع سم زدایی سریع و فوق سریع جهت رهایی از مواد

1. پاک شدن خون فرد از ماده اعتیادآور و رفع وابستگی بدنی یا فیزیکی به مواد مخدر به طوری که نئشگی و خمار پس از ترک مصرف ایجاد نشود.
2. حفظ پاک ماندن بدن و رفع وابستگی روانی بیمار به ماده مخدر به طوری که بیمار به مصرف دوباره مواد وسوسه نشود و در صورت هوس پیدا کردن بتواند کاملا خود را کنترل کند و همیشه انگیزه بالایی برای حفظ وضعیت سلامتی و عدم وابستگی به مواد مخدر داشته باشد.

سم زدایی کار پیچیده و عجیبی نیست بلکه به کل فرایند و کارهایی که برای پاک کردن بدن بیمار از هر نوع ماده مخدر، سم زدایی گفته می شود که به دو دسته سم زدایی سریع (ROD) و سم زدایی فوق سریع (UROD) تقسیم بندی می شود. البته گاهی اوقات هم شاهد هستیم که بیماران و خانواده ها از روش سم زدایی در کمپ ترک اعتیاد به جای مراجعه به مرکز معتبر ترک اعتیاد در تهران استفاده می کنند. در این حالت بیماران در یک مرکز ترک اعتیاد به صورت موقتی بستری می شوند و روند درمان آنها در یک محیط کاملا ایزوله و بدون هیچ گونه موادی شروع می شود که در موارد شدید از داروهای کمکی نیز برای تسریع روند و تخفیف علائم ترک استفاده می گردد. این نوع شیوه سم زدایی، شیوه ای متفاوت از مواردی است که معرفی خواهیم کرد و نظر خاصی در مورد آن نداریم.


بسته به تشخیص پزشک پس از معاینه و مشاوره می توان از روش های سم زدایی سریع و فوق سریع برای ترک اعتیاد استفاده کرد

روند سم زدایی چگونه است و چقدر طول می کشد؟

• نوع ماده مخدری که فرد به آن اعتیاد داشته است
• مدت زمانی که فرد معتاد بوده
• شدت اعتیاد
• روش سوء مصرف مواد مثل تزریق، خوردن، استنشاق و یا دود کردن
• مقدار یا دوزی از ماده مخدر که فرد در هر بار مصرف کرده
• سابقه خانوادگی
• زمینه ژنتیکی
• شرایط بالینی و بیماری های دیگری که همزمان وجود دارند

1. ارزیابی (Evaluation): در این مرحله ابتدا تیم پزشکی شرایط و مشکلات فیزیکی و روانی بیماران را ارزیابی کرده و به کمک آزمایشات خونی مقدار دارویی که در بدن آنها وجود دارد را مشخص می کنند تا نوع و دوز داروی مورد نیاز برای سم زدایی سریع مشخص شود. همچنین در این مرحله ارزیابی و مرور کاملی بر نوع داروی مورد مصرف و سوابق پزشکی و بیماری های فرد نیز انجام می گیرد.
2. تثبیت سازی (Stabilization): مرحله بعدی، تثبیت وضعیت بیمار به کمک روش های درمان پزشکی و روانشناختی است تا از آسیب رسیدن فیزیکی و روانی به بیمار جلوگیری شود که برخی اوقات در این مرحله پزشکان برای کمتر کردن عوارض ترک اعتیاد سرپایی یا بستری از روش های دارویی کمک می گیرند.
3. آماده سازی برای برنامه درمانی: آخرین مرحله یا روند سم زدایی سریع هم آماده سازی بیمار برای ورود به روند درمانی است که با آگاه سازی بیمار نسبت به روند درمان پس از سم زدایی و اتفاقاتی که خواهد افتاد همراه می باشد.

توجه داشته باشید که روند کلی فرایند سم زدایی فوق سریع و یا سریع که در بالا توضیح داده شد با مراحل انجام یا رویه کاری این فرایند متفاوت است و نباید اشتباه شود.


سم زدایی سریع و فوق سریع تا مرحله بستری و ترک یک فرایند مشخصی دارد
 

انواع روش های سم زدایی یا Detoxification

سم زدایی سریع به صورت بستری یا Rapid Opiate Detoxification یا ROD

سم زدایی فوق سریع یک روزه به صورت بستری یا UROD (Ultra-Rapid Opiate Detoxification)

سم زدایی با کلونیدین (Clonidine) به صورت سرپایی

سم زدایی سرپایی با داروهای آگونیست مثل متادون (Methadone) و بوپرنورفین (Buprenorphine)

در این شیوه متادون یا بوپرنورفین به بیمار تزریق می گردد و سپس طی برنامه ای که دکتر مشخص کرده، مقدار تزریق آن به مرور کمتر می شود تا قطع گردد. به مرور که دوز دارو کمتر می شود علائم خماری هم خودشان را نشان می دهند اما جای نگرانی نیست و قطع می شوند.
توجه داشته باشید که مصرف این داروها فقط توسط افرادی که تجربه و مهارت کافی در دروه های آموزشی دیده باشند امکان پذیر است در غیر این صورت اگر افراد نابلد دست به کار شوند یا خودسرانه انجام گیرد، حتی خطر مرگ را برای بیمار به همراه خواهد داشت. در صورتی که در ابتدا زیر نظر پزشک شروع شود و ادامه پیدا کند یکی از روش های بسیار مورد تأیید و با ضریب موفقیت بالا در زمینه ترک اعتیاد تحت عنوان سم زدایی سریع می باشد.


در سم زدایی سریع و فوق سریع برای تسکین علائم از داروهای مختلف استفاده می شود
 

مکانیسم سم زدایی مواد مخدر

• سم زدایی با داروی کلونیدین علائم ترک، خفیف شده و قابل تحمل می گردند.
• سم زدایی با داروهای آگونیست چون کمی از مواد مخدر خون با داروهای مصرف شده جایگزین می گردند علائم ترک اعتیاد شدید نیست و در طی زمان کوتاهی هم کاملا رفع می شوند.
• سم زدایی سریع و فوق سریع به کمک داروهای آنتاگونیست، روند دفع مورفین را بسیار سریع می کند.

سم زدایی سریع و انواع روش های درمانی دارویی سم زدایی فوق سریع مکانیسم مشابهی دارند
 

عوارض جانبی روش سم زدایی

• عصبانیت و اضطراب
• بی خوابی یا اینسومنیا
• حالت تهوع
• درد و بی قراری بدن
• تغییر سریع مود
• خواب بی کیفیت
• مشکل در تمرکز

سم زدایی سریع در دوران بارداری

زنان باردار به خاطر سلامتی بچه خود و جلوگیری از عوارض غیر قابل جبرانی که به خاطر مصرف الکل یا مواد مخدر پیش خواهد آمد بسیار به دنبال روش سم زدایی سریع یا فوق سریع هستند تا هر چه سریعتر سلامتی کودک خود را حفظ کنند اما واقعیت این است که سم زدایی سریع مخصوصا از نوع فوق سریع باعث ایجاد استرس شدید روی نوزاد مثل زایمان زودرس یا مشکلات شدید جنینی خواهد شد. به همین دلیل توصیه اول این است که حتما بعد از ترک کامل مواد مخدر برای بارداری اقدام کنید در غیر این صورت برای ترک به شیوه سم زدایی سریع حتما توسط یک پزشک کاملا متخصص و مرکز حرفه ای با تجهیزات کامل روند درمان و ترک را شروع کنید چرا که علائم ترک برای جنین می توانند بسیار آسیب زننده باشند.
معمولا پزشکان در طی ترک اعتیاد برای زنان باردار داروهای مناسب تجویز می کنند که روی جنین اثر منفی نگذارد و در عین حال باعث تسکین درد و علائم ترک در مادران باردار شود.


اثربخشی روش های درمانی سم زدایی سریع و فوق سریع به جلسات درمانی و اقدامات پس از آن بستگی دارد

جمع بندی مطالب
با توجه به مطالب گفته شده اگر فکر می کردید که روش سم زدایی اعم از سم زدایی سریع و فوق سریع همان تصفیه کردن خون است متوجه شدید که چنین تصوری کاملا غلط بوده و باید آن را فراموش کنید. نکته مهم بعدی که زیاد از ما سؤال می پرسند این است که در هر دو روش نرخ عود یا بازگشت (Relapse) بیماران به وضعیت قبل از ترک یا اعتیاد دوباره یکسان است و فرقی ندارد و مدت زمان پاک ماندن بیمار نیز ارتباطی به نوع شیوه سم زدایی نخواهد داشت چرا که سم زدایی سریع نسبت به فوق سریع زمان بیشتری طول می کشد و اثرات یکسانی دارد.
عامل اصلی تأثیرگذار بر روی موفقیت شیوه های درمانی سم زدایی سریع و فوق سریع به اقداماتی اعم از نوع داروی مورد استفاده برای شیوه درمانی نگهدارنده مثل نالتروکسان، درمان های روانشناختی، شناسایی و درمان بیماری های زمینه اعم از جسمی و روانی، آموزش و آگاه سازی خانواده و افزایش حمایت و پشتیبانی اجتماعی بستگی دارد و نباید از آنها غافل شد.
متأسفانه در اکثر موارد افراد تصمیم گیرنده بیمار یا اطرافیان و خانواده هستند در صورتی که روش های سم زدایی را باید پزشک تشخیص دهید. پزشک نیز فورا امکان تصمیم گیری نخواهد داشت و تنها پس از طی روندی که توضیح داده شد اعم از مشاوره و معاینه می تواند تصمیم بگیرد که کدام نوع سم زدایی سریع یا فوق سریع برای بیمار خطر کمتری داشته و در عین حال بیشترین اثربخشی را دارد.
چنانچه پزشک تشخیص دهد که با سم زدایی نمی توان به نتیجه ای رسید از شیوه درمانی طولانی مدت و نگهدارنده با داروهایی مثل متادون (mmt) یا بوپرنورفین (bmt) استفاده خواهد کرد. لذا فرایندی کاملا تخصصی و علمی است و اصلا نباید از طریق کارها و اقدامات خودسرانه مثل قطع مصرف یکباره مواد مخدر اقدام کرد چرا که خطرات بسیار زیادی حتی مرگ فرد را به همراه خواهد داشت.